Staatssteunproof vastgoed ontwikkelen: Meerssen laat zien dat het kan

De exploitant van de AH supermarkt in de Zuid-Limburgse plaats Bunde, meende dat concurrent Jan Linders in het kader van de realisatie van het Centrumplan Bunde staatssteun zou hebben ontvangen. In een besluit van 6 september 2018 heeft de Europese Commissie (Commissie) vastgesteld dat dit niet het geval is.

De casus

De gemeente Meersen (Gemeente) heeft voor de kern Bunde navolgend centrumplan ontwikkeld:

 

Tekening Centrumplan Bunde ontleend aan Planviewer

De realisatie van het centrumplan was alleen haalbaar dankzij bijdragen van de Gemeente, Wonen Meerssen en de provincie Limburg (Provincie):

PROJECTTEKORT FINANCIERING PROJECTTEKORT
Totale kosten € 5.024.874,– Gemeente € 1.125.000,–
Totale opbrengsten € 1.563.539,– Wonen Meerssen € 1.358.177,–
Project tekort € 3.461.335,– Provincie € 978.158,–
      € 3.461.335,–

De Gemeente heeft met Wonen Meerssen een grondexploitatieovereenkomst gesloten. In het kader van deze overeenkomst is Wonen Meerssen met projectontwikkelaar Bemog een koop-ontwikkelingsovereenkomst aangegaan. Laatstbedoelde overeenkomst regelt (i) de koop van de grond door Bemog, (ii) de ontwikkeling van het plan door Bemog en (iii) de koop van het ontwikkelde plangebied van Bemog, waaronder de aankoop van de sociale appartementen en het parkeerterrein. Bemog is eigenaar gebleven van de gebouwde supermarkt en heeft deze verhuurd aan Jan Linders.

De exploitant van de AH supermarkt stelde in de klacht dat met name de provinciale subsidie (€ 978.158,–) is aangewend om een supermarkt met 85 parkeerplaatsen te realiseren. De Gemeente heeft deze stelling bestreden.

Oordeel van de Commissie

Bijdrage Gemeente bestemd voor overheidstaken

De bijdrage van de Gemeente (€ 1.358.177,—) hangt samen met investeringen in de openbare ruimte met het oog op het verbeteren van de verkeersveiligheid. Deze infrastructurele werkzaamheden vormen een overheidstaak en zijn blijkens een AAMS arrest (ro 7-8) vrijgesteld van het toezicht op staatssteun.

Provinciale subsidie niet gebruikt voor bouw supermarkt of aanleg parkeerterrein

De Provincie heeft de subsidie (€ 978.158,—) uitbetaald aan de Gemeente. Die heeft de subsidie één-op-één doorbetaald aan Wonen Meerssen. In het subsidiebesluit is bepaald dat het geld uitsluitend mag worden gebruikt voor het realiseren van sociale huisvesting en werkzaamheden die daar mee samenhangen. Deze activiteiten zijn aan te merken als diensten van algemeen economisch belang (DAEB) in de zin van het Besluit DAEB. In het subsidiebesluit zijn bovendien waarborgen ingebouwd die ervoor moeten zorgen dat de subsidie uitsluitend voor de genoemde DAEB-activiteiten kunnen worden aangewend. Aldus heeft Nederland aangetoond dat de provinciale subsidie niet is aangewend voor de realisatie van de supermarkt met bijbehorende parkeervoorzieningen.

Provinciale subsidie geen voordeel in het kader van het bestemmingsplan

Het Centrumplan Bunde voorziet echter niet alleen in de realisatie van een supermarkt met bijbehorende parkeervoorzieningen, maar omvat ook “in ruime mate” algemene infrastructuur die kosteloos voor het brede publiek beschikbaar is. Bijgevolg kan het project niet worden beschouwd als infrastructuur die “specifiek” voor Jan Linders is bestemd.

Evenmin is het project ontworpen om “in hoofdzaak” in te spelen op de behoeften van Jan Linders. Bijgevolg kan het project niet worden beschouwd als “ontwikkeling op maat” in het belang van Jan Linders. Een supermarkt met bijbehorende parkeervoorzieningen maakte al deel uit van de plannen van de Gemeente voordat de onderhandelingen met Jan Linders plaatsvonden. Verder hebben gedurende de hele ontwikkeling van het project diverse supermarkten belangstelling getoond om de te bouwen supermarkt te huren. Bovendien is de capaciteit van het parkeerterrein ontwikkeld met de behoefte voor ogen van een willekeurige supermarkt.

Commentaar

Uit het besluit volgt dat de exploitant van de AH supermarkt in Bunde zich op het standpunt heeft gesteld dat er in Bunde geen plaats is voor een tweede supermarkt. Het lijkt er dus op dat de staatssteunregels in stelling zijn gebracht teneinde de komst van een concurrent te voorkomen. Dat dit geen recept voor succes is, wordt beschreven in de blog: Staatssteun is geen korenwolf of steenmarter.

Hoe dan ook is het onderhavige besluit het bespreken waard. Het laat immers heel duidelijk zien hoe vastgoedontwikkelingsprojecten staatssteunproof te maken zijn:

1.Door de gemeentelijke bijdrage aan het project uitsluitend te bestemmen voor openbare infrastructuurwerken, werd deze bijdrage vrijgesteld van het toezicht op staatssteun. De provinciale bijdrage werd geoormerkt voor DAEB-activiteiten
2.Overheidsfinanciering die voldoet aan de voorwaarden uit het DEAB-besluit is van melding vrijgesteld
3.In het onderhavige geval omvatte het project echter niet alleen openbare infrastructuur en DAEB-activiteiten, maar ook specifieke infrastructuur: onder andere de supermarkt met bijbehorende parkeervoorzieningen. Daarom heeft de Commissie tot slot onderzocht of sprake was van een “specifieke ontwikkeling” of een “ontwikkeling op maat”. Meer hierover in de blog: Projectontwikkeling en staatssteun: wie betaalt de toegangswegen. De gerealiseerde infrastructuur bleek niet bestemd te zijn voor Jan Linders. Evenmin was de infrastructuur afgestemd op de behoeften van Jan Linders. Ook om deze reden was er van staatssteun geen sprake

door | 25 november 2018 | Staatssteun

Gerelateerde artikelen

ZOEKEN

MIJN VAKGEBIED