De Autoriteit Consument en Markt (ACM) heeft een steekproef genomen bij 35 gemeenten om te kijken of het beheer en exploitatie van sportvoorzieningen voldoet aan de Wet markt en overheid (Wm&o). Hierbij heeft de ACM vastgesteld dat de meeste van de onderzochte gemeenten de zaak niet op orde hadden. Dit is opmerkelijk, omdat ook bestaande gevallen vanaf 1 juli 2014 moeten voldoen aan de Wm&o. Daarom roept de ACM de gemeenten op om na te gaan of hun handelwijze bij de exploitatie van sportaccommodaties in overeenstemming is met de gedragsregels uit de Wm&o.
De Wm&o
De Wm&o (opgenomen in hoofdstuk 4b Mededingingswet) bevat 4 gedragsregels waar overheden zich aan moeten houden als zij economische activiteiten verrichten of laten verrichten door een met hen verbonden overheidsbedrijf:
| 1. | de verplichting tot doorberekening van alle kosten |
| 2. | het verbod op exclusief gegevensgebruik |
| 3. | het verbod op functievermenging |
| 4. | het bevoordelingsverbod inzake overheidsbedrijven |
De Wm&o is overigens niet toepassing op economische activiteiten welke plaatsvinden in het algemeen belang. Het is aan de overheid om te bepalen of economische activiteiten plaatsvinden in het algemeen belang. In geval van gemeenten moet op grond van artikel 25h lid 6 Mw de gemeenteraad besluiten of een economische activiteit in het algemeen belang plaatsvindt.
Conclusies ACM
Het merendeel van de gemeenten dat zelf sportaccommodaties exploiteert – in ieder geval 75% – geeft zelf aan de integrale kosten niet door te berekenen in de tarieven die zij hanteren voor het gebruik van de sportaccommodaties. Deze gemeenten kiezen ervoor om een gedeelte van de kosten die verbonden zijn aan de exploitatie van sportaccommodaties voor eigen rekening te nemen om lagere tarieven te kunnen hanteren.
Bij de gemeenten die de exploitatie laten uitvoeren door een overheidsbedrijf is in vrijwel alle gevallen sprake van een financiële relatie tussen de gemeente en het overheidsbedrijf. Het gaat daarbij om een financiële bijdrage die wordt verstrekt aan een overheidsbedrijf in de vorm van subsidie of een exploitatiebijdrage, dan wel het – al dan niet tegen vergoeding – beschikbaar stellen van sportaccommodaties. Het onderzoek wijst volgens de ACM uit dat de handelwijze van de gemeenten bij de exploitatie van sportaccommodaties in de meeste gevallen mogelijk nog niet in overeenstemming is met de gedragsregels uit de Wm&o, aangezien enerzijds geen kostendekkende tarieven worden gehanteerd en anderzijds financiële voordelen worden toegekend aan overheidsbedrijven.
Aanbeveling ACM
ACM roept gemeenten op om vóór 1 juli 2014 na te gaan of hun handelwijze bij de exploitatie van sportaccommodaties in overeenstemming is met de gedragsregels uit de Wm&o. Mocht dit niet het geval zijn, dan moet de handelwijze worden aangepast. De ACM erkent dat het niet altijd mogelijk is om de gedragsregels uit de Wm&o na te leven, bijvoorbeeld omdat er sprake is van marktfalen. De ACM wijst er op dat daarbij is van belang dat gemeenten een zorgvuldige afweging maken van de belangen van gebruikers van sportaccommodaties enerzijds en van de belangen van ondernemers die ook sportaccommodaties exploiteren anderzijds.
Handhaving door de ACM
Indien de ACM na onderzoek vaststelt dat een gemeente in strijd met de Wm&o handelt, kan de ACM (i) verklaren dat een overtreding is vastgesteld en (ii) een last onder dwangsom opleggen. Bedacht dient te worden dat de last onder dwangsom niet alleen kan worden opgelegd aan de rechtspersoon waartoe het bestuursorgaan behoort, maar ook aan de feitelijk leidinggevers of opdrachtgevers.
De ACM kan op eigen initiatief een onderzoek instellen naar vermeende overtredingen, maar ook naar aanleiding van een klacht. Dat de Wm&o op agenda van de ACM staat, wordt niet alleen aangetoond door de steekproef die de ACM heeft laten verrichten, maar blijkt ook duidelijk uit de speech van ACM-bestuurslid Anita Vegter tijdens de op 11 februari 2014 gehouden VNG informatiedag over de Wm&o. In deze speech heeft Anita Vegter de aanwezigen er expliciet op gewezen dat de ACM na 1 juli zal gaan handhaven. De ACM richt zich daarbij op economische activiteiten die de meeste schade toebrengen, bijvoorbeeld daar waar verdringing van particulier initiatief duidelijk is. De ACM zal ook niet schuwen een last onder dwangsom op te leggen, indien gemeenten niet bereid mochten zijn hun optreden op de markt aan te passen. Gemeenten zijn dus gewaarschuwd.
* foto van eigen hand
No comments yet.